Son günlerde Türkiye gündemine pop şarkıcısı İrem Derici‘ nin yoğun bakıma alınması haberi düştü. Yoğun bakımın sebebi ise organların iflas etme olasılığı olarak açıklandı ama bazıları da öyle olmadığını, enfeksiyon olduğunu söylüyor. Basının da halkında gözünden kaçmayan bir şey var ki İrem Derici son aylarda ciddi oranda kilo kaybederek adeta sağlıksız bir görüntüye kavuşmuştu. Bu durumda hemen akla “anoreksiya” geliyor. Bu hastalık herkesin adını bildiği ama içeriğini bilmediği psikolojik bir rahatsızlık aslında. Kimse detayını bilmediği için de herkes çevresinde anoreksik insanlar aramaya başladı.
İrem Derici anoreksik olabilir, olmaya da bilir, bunu doktorlar söyleyecek. Ama herkesin hastalığı kendine, bilmemize gerek yok, o yüzden bir an evvel iyileşmesini ümit ederek, anoreksiya üzerinden yeme bozukluklarına bir bakmak, bu konuda biraz “araştırma” paylaşmak benim görevim, çünkü sağlık önemli.
Anoreksiya açıkça tıbbi olarak ele alınması gereken bir hastalık. Bu rahatsızlıkta hastalar “kilo alma korkusu” nedeniyle yemek yemiyorlar ve kalori alımlarını kısıtlıyorlar. Bu hastalık yemek bozuklukları hastalıkları ile aynı şekilde değerlendirmeye alınıyor. Bir noktada da kişinin kendi kendine yol aldığı ve isteyerek “yemediği” bir süreç olduğu için de psikolojik bir durum olarak değerlendirebilir. Etkileri ne kadar fizyolojik olsa da.
Belirtileri Neler?
Anoreksiya belirtileri kişiden kişiye çok farklılık gösteriyor. Ama Avustralya yeme bozuklukları akademisine göre hastalar fiziki ve psikolojik olarak şu belirtileri gösteriyorlar;
Anoreksiya Fiziki Belirtiler
- Hızlı kilo kaybı ve sıklıkla kilo değişikliği
- Kadınlarda adet görme düzeninin bozulması ve ya tamamen durması. Erkeklerde ise libido kaybı, cinsel isteksizlik
- Bayılma ve baş dönmesi
- Sıcak havada bile üşüme hissi
- Şişkinlik, kabızlık ve yemek yemeye tahammülsüzlük hissi
- Uykusuzluk, enerji kaybı ve yorgun hissetme
- Solgun bakışlar ve vücutta ya da yüzde ince tüylenmeler
Anoreksiya Psikolojik Belirtiler
- Yemek yemeye karşı aşırı kaygı duyma
- Dış görünüş ve kiloya karşı aşırı kaygı duyma ve korku dolu yaklaşma
- Yemek zamanlarında sıkışmışlık ve ansiyetik hisler
- Çevreden gelen yorumlara karşı aşırı hassasiyet, kabullenmeme
- Aynada kendisini çok fazla kilolu görme eğilimi (normalin altında olsa dahi)
- Vücuttan aşırı memnuniyetsizlik
Bu belirtiler haricinde bir de davranışsal belirtileri de var anoreksiyanın. Bu davranışsal belirtiler aslında bir çok insanda mevcut. Bakalım neler;
Anoreksiya Davranışsal Belirtiler
- Kalorilere aşırı takıntılı olma
- Yağ ya da karbonhidratları hayatından tamamen çıkararak, tepkisel yaklaşma
- Ağırlıkla ya da vücut şekli ile ilgili takıntılı davranışlar
- Arkadaşlarla yemek yememe ya da gizli yeme
- Anti sosyallik
- Yemek yemediği halde, yediğini iddia etme.
- Uzun süren ve günde en az 2 kere tekrarlanan aşırı egzersizler.
- Yemek tercihlerinde radikal değişikler, en sevdiği yiyecekten nefret etme
- Yemek yeme sırasında olağan dışı davranışlar, küçük parçalara bölerek yemek, çok ağır yemek ve koklamak gibi.
- Başkalarının hazırladığı yemeklere karşı aşırı kaygı duyma.
Peki Anoreksik İnsanları Bekleyen Riskler Neler?
Bu riskler maalesef ölümcül olabilir ve bu şüpheleri taşıyan herkes derhal doktora gitmeli
- Anemi (demir eksikliği)
- Bağışıklık sisteminde problem ( sürekli hasta olma, iyileşememe)
- Sürekli ishal ya da sürekli kabızlık
- Adet görmenin durması ya da günlerinin azalması
- Kadın ve erkekte kısırlık riski
- Böbrek rahatsızlıkları ve ilerleyen aşamasında iflası
- Kemiklerde rahatsızlıklar, narinleşme, burkulmaların sıklaşması ve kırılmalar
- Kalp rahatsızlıkları
- Solunum rahatsızlıkları ve maalesef sonunda ölüm.
Belirtileri ve riskleri gördük. Gördüğünüz gibi fazla kilolu olmak ya da obez olmak sizi hemen ölüme götürmez, bazı hastalıklar getirir yanında. Ki bu hastalıklar aşırı kiloların üstüne çıkmadıkça görülmez ama gelin görün ki vücudunuzun dengesini bozup kilo kaybını abarttığınızda vücut çok da yavaş olmayan şekilde kendini yok etmeye başlar.
Anoreksiya Tedavisi
Anoreksiyanın sonuçlarının tedavisi elbette fizikidir. Yani hastanın yoğun bakıma alınıp organlarının ve kan değerlerini ve hormonal değerlerinin düzenlenmesi gerekir ama bu durumda eğer geç kalınmışsa artık geri dönülmez yola girilebilir. Ama asıl anoreksiya tedavisi yukarıdaki risklere ulaşmadan psikolojik tedavidir.
Psikolojik tedavi, terapiler, aile ve arkadaşlarla daha sık vakit geçirilecek sosyal ortamlar oluşturmak gibi bir düzen içerir. Aynı zamanda hasta fiziki olarak da sürekli kontrol altında tutularak değerleri takip edilir. İlaçlı tedavi birincil olarak tercih edilmez.
Son Söz:
Bu hastalık çok ciddi bir hastalıktır ve maalesef hastalar durumları kötüleşene kadar farkında olmayacaklardır. O nedenle burada en büyük görev, arkadaşlara ve aileye düşüyor. Eğer haddinden fazla kilo kaybı olduğu halde hala kilo vermesi gerektiğini düşünen bir tanıdığınız varsa, müdahale etmekten çekinmeyin. Zaten yukarıdaki belirtiler size yol gösterecektir. Anoreksiya‘ dan muzdarip kişiler kendi hallerine bırakılmayacak kişilerdir ve maalesef özellikle kadınlara toplum ve medya tarafından dayatılan güzellik algısı kadınları bu yola sürüklemekte. Şu fotoğrafı da koyarak bitirmek istiyorum, bir kadın kendini iyi hissettiği bedende güzeldir, başkalarının ne dediği önemli değildir.
